Najbardziej uciążliwe chwasty w zbożach

Uciążliwość chwastów jest najczęściej rozumiana jako problem w ich zwalczaniu. Po pogÅ‚Ä™bionej analizie okazuje siÄ™ jednak, że pojÄ™cie to jest bardziej zÅ‚ożone. Zabieg herbicydowy uważa siÄ™ za skuteczny, jeżeli zniszczono ponad 85% chwastów. Czasami jednak pozostaÅ‚e po zabiegu roÅ›liny wciąż mogÄ… stanowić poważne zagrożenie dla plonu i jego jakoÅ›ci.

Chwasty najbardziej uciążliwe pod względem redukcji plonu

Redukcja plonu wprost zależy od masy chwastów na plantacji zbożowej. MiÄ™dzy innymi na tej podstawie ustalane sÄ… progi szkodliwoÅ›ci poszczególnych gatunków chwastów. Bardziej restrykcyjnie podchodzi siÄ™ do obsady gatunków piÄ™tra wysokiego. W przypadku chwastów wyrastajÄ…cych ponad Å‚an, budujÄ…cych dużą masÄ™ wegetatywnÄ…, ekonomicznie dopuszczalna jest obecność tylko pojedynczych egzemplarzy. Na spadek plonu wpÅ‚ywa już obsada jednej roÅ›liny ostrożnia polnego czy dwóch maruny na metrze kwadratowym.

W przypadku chwastów piÄ™tra niskiego, takich jak gwiazdnica pospolita, fioÅ‚ki, przetaczniki i jasnoty, wyÅ›cig o niezbÄ™dne do życia skÅ‚adniki wygrywa na ogóÅ‚ roÅ›lina uprawna. Okres rozwoju chwastów piÄ™tra niskiego w Å‚anie zbóż przypada na wczesne fazy rozwojowe, w których dostÄ™pność wody i mineraÅ‚ów jest duża, a Å›wiatÅ‚o dociera do wszystkich części roÅ›liny. Niestety, jak pokazujÄ… badania, przy pojawieniu siÄ™ okoÅ‚o 20 fioÅ‚ków czy gwiazdnic lub 10 przetaczników na metrze kwadratowym, plon spada. RoÅ›lina uprawna Å›ciga siÄ™ z niepożądanym sÄ…siedztwem kosztem redukcji rozkrzewieÅ„ i rozbudowy systemu korzeniowego. W efekcie wytwarza mniejszÄ… liczbÄ™ źdźbeÅ‚ kÅ‚osonoÅ›nych i jest bardziej wrażliwa na suszÄ™, czego konsekwencjÄ… jest zmniejszenie plonu. W przypadku, gdy na polu masowo wschodzÄ… fioÅ‚ki, gwiazdnice lub przetaczniki, nie wolno zwlekać z wykonaniem zabiegu herbicydowego. Chwasty niskie powinny być zwalczone w fazie krzewienia. Bardzo krótki okres rozwoju tych gatunków powoduje, że od wschodów do wydania nasion potrzebujÄ… czasem zaledwie kilku tygodni (np. gwiazdnica pospolita 5-7 tyg.). W zbożach ozimych dopuszczenie do przejÅ›cia peÅ‚nego cyklu rozwojowego prowadzi do osypania nasion i zwiÄ™kszenia presji gatunku w kolejnych sezonach.

Obniżenie wartości plonu

Obecność już 0,1% szkodliwych nasion w ziarnie zbóż dyskwalifikuje je na cele konsumpcyjne i paszowe w wiÄ™kszoÅ›ci skupów. Najbardziej znanym gatunkiem, który ogranicza jakość plonu, jest przytulia czepna. Pokryte haczykowatymi wypustkami nasiona utykajÄ… w przewodzie pokarmowym drobiu. Szkodliwość nasion nie mija nawet po mechanicznej obróbce, ponieważ przytulia zawiera szkodliwÄ… kumarynÄ™. Jakość plonu pogarszajÄ… również nasiona innych gatunków. Wiedza na ich temat nie jest jednak tak powszechna, jak w przypadku przytulii czepnej. KÄ…kol polny jest uważany za roÅ›linÄ™ silnie trujÄ…cÄ…, jednak rzadko wystÄ™puje na polu. Komosa biaÅ‚a prowadzi z kolei do zaburzenia koordynacji ruchów u zwierzÄ…t gospodarskich. Powoduje też spadek ciÅ›nienia krwi i zapaść. Nasiona gorczycy polnej i rzodkwi Å›wirzepy dziaÅ‚ajÄ… drażniÄ…co na bÅ‚ony Å›luzowe. WywoÅ‚ujÄ… też stany zapalne u zwierzÄ…t gospodarskich, brak apetytu, senność, osÅ‚abienie, drgawki oraz biegunkÄ™. Nasiona poziewnika szorstkiego i rdestówki powojowej sÄ… szkodliwe dla koni. Zatem chwasty, których nasiona zostanÄ… zebrane razem z plonem, mogÄ… stanowić poważny problem w dalszych procesach przetwarzania. A pozostawienie ich nawet w niewielkiej iloÅ›ci na polu, negatywnie odbija siÄ™ na efekcie koÅ„cowym. 

Gatunki o działaniu allelopatycznym

Chwasty, poza negatywnym wpÅ‚ywem na zdrowie spożywajÄ…cych je ludzi i zwierzÄ…t, szkodzÄ… też rosnÄ…cym w ich pobliżu roÅ›linom. Oprócz konkurowania o wodÄ™ i skÅ‚adniki pokarmowe, część chwastów wzmacnia swój negatywny wpÅ‚yw na sÄ…siedztwo poprzez dziaÅ‚anie allelopatyczne. Allelopatia to wytwarzanie przez roÅ›liny jednego gatunku substancji, które hamujÄ… rozwój innych gatunków. Najbardziej znanym oddziaÅ‚ywaniem tego typu wyróżniajÄ… siÄ™ mak polny i ostrożeÅ„ polny. Oba gatunki negatywnie wpÅ‚ywajÄ… na rozwój pszenicy i jÄ™czmienia.

AnalizujÄ…c powyższe dane, aby uznać skuteczność w zwalczaniu chwastów za zadowalajÄ…cÄ…, powinna ona zbliżać siÄ™ do 100%. W przypadku niektórych gatunków wymaga to szczególnego podejÅ›cia.

Chwasty problematyczne w zwalczaniu ze wzglÄ™dów botanicznych

Chwasty wytwarzajÄ…ce gÅ‚Ä™boki system korzeniowy, jak ostrożeÅ„ polny, bylica czy nawet chaber bÅ‚awatek, sÄ… trudne do zwalczenia w okresie wczesnowiosennym. Tylko odpowiednia dawka substancji aktywnych o silnym dziaÅ‚aniu systemicznym jest w stanie skutecznie zredukować liczbÄ™ egzemplarzy wybranych gatunków. Problem w uzyskaniu wÅ‚aÅ›ciwej skutecznoÅ›ci polega na dotarciu substancji aktywnej do wszystkich części roÅ›liny, zwÅ‚aszcza rozbudowanego systemu korzeniowego. MaÅ‚a powierzchnia chÅ‚onÄ…ca herbicyd w stosunku do silnie rozbudowanego korzenia skutecznie blokuje przyjÄ™cie Å›miertelnej dawki.

Morfologiczna budowa liÅ›ci niektórych gatunków skutecznie chroni je przed substancjami szkodliwymi. Część chwastów otacza siÄ™ trudnym do przejÅ›cia dla substancji chwastobójczych woskiem. Najbardziej znanym gatunkiem obniżajÄ…cym wrażliwość na herbicydy jest komosa biaÅ‚a. Tylko odpowiednio przygotowana formuÅ‚a herbicydu jest w stanie pozostać na liÅ›ciu i przedostać siÄ™ do wnÄ™trza roÅ›liny.

Silne owłosienie powierzchni liścia, jak u krzywoszyja polnego, poziewnika szorstkiego i szarłatu szorstkiego, powoduje, że część cieczy roboczej zabiegu herbicydowego pozostaje na włoskach, nie docierając do powierzchni liścia.

Część chwastów wymyka siÄ™ spod kontroli herbicydowej ze wzglÄ™du na późny termin wschodów przypadajÄ…cy na dÅ‚uższy czas po aplikacji. Prym w zasiedlaniu plantacji zbożowych, szczególnie tych o rzadszych zasiewach, wiodÄ… rdesty, chwastnice i wÅ‚oÅ›nice. Gatunki te sÄ… wyjÄ…tkowo uciążliwe w zbożach jarych lub w Å‚anach zbóż, które zostaÅ‚y przerzedzone, np. z powodu kiepskiego przezimowania lub wczesnowiosennej suszy.

Uciążliwość zwalczania chwastów ze wzglÄ™dów chemicznych

Nieodpowiednie dobranie substancji chemicznych do gatunków chwastów na polu jest gÅ‚ównym czynnikiem ograniczajÄ…cym skuteczność chwastobójczÄ…. Źle dobrane termin zabiegu i dawka herbicydu ograniczajÄ… skuteczność chwastobójczÄ…. Również parametry zabiegu, jak zbyt maÅ‚a objÄ™tość cieczy roboczej przy niskiej wilgotnoÅ›ci powietrza i źle dobrana wielkość kropli, obniżajÄ… skuteczność. 

Powyższa analiza wskazuje gatunki, które przy drobnych bÅ‚Ä™dach agrotechnicznych najszybciej prowadzÄ… do powstania problemów, nawet przy niewielkich obsadach. Należy jednak podkreÅ›lić, że każdy gatunek chwastu może stać siÄ™ uciążliwy w zwalczaniu. Wystarczy, że bÅ‚Ä…d w doborze technologii zwalczania bÄ™dzie powtarzany latami. Najprostszym rozwiÄ…zaniem, odsuwajÄ…cym kÅ‚opoty jest stosowanie herbicydów opartych na wielu substancjach aktywnych o sprawdzonym dziaÅ‚aniu w rekomendowanych dawkach. Odpowiednio dobrany termin zwalczania chwastów i wÅ‚aÅ›ciwe warunki podczas zabiegu zwiÄ™kszajÄ… prawdopodobieÅ„stwo sukcesu i zachowania równowagi na polu przez dÅ‚ugi czas.

Rozpoznaj chwasty z atlasem CIECH  https://ciechagro.pl/pl/atlas-chwastow